Sosyal Fobi Mağduru Olanlar Bu Detayları Mutlaka Bilmeli

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olan bir kişi, hata yapacak olmaktan, kötü gözükmekten, başkalarının önünde utangaç görünmekten veya aşağılanmış olmaktan korkar. Bu korku, sosyal becerilerin eksikliği sebebiyle veya sosyal ortamlarda yaşanan kötü deneyim yoluyla kötüleşebilir. Bu korku, endişe ve panik atak yapabilir.

• Korkunun bir sonucu olarak, kişi bazı aşırı sosyal durumlara katlanmakta ya da bu durumları tamamen önleyebilmek için o ortamlardan uzak durmaya çalışmaktadır.

Buna ek olarak, sosyal kaygı bozukluğu olan insanlar olaydan önce günler veya haftalarca “öngörülen” endişe durumunu yaşarlar. Yani öngörülen endişe hissini defalarca kez kafalarında kurarlar. Çoğu kez, kişi korkunun mantıksız olduğunun farkındadır, ancak bunun üstesinden bir türlü gelemez.

• Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olan insanlar, sosyal durumlarla ilgili yanlış inançlara kapılırlar. Aynı zamanda diğerlerinin olumsuz görüşleri de dahil olmak üzere çarpıtılmış düşüncelere maruz kalırlar. Tedavi edilmediğinde, sosyal kaygı bozukluğu kişinin okul, iş, sosyal faaliyetler ve ilişkiler de dahil olmak üzere normal günlük rutinini son derece olumsuz etkileyebilir.

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olan insanlar, tanımadıkları insanlarla konuşmak gibi belirli bir durumdan korkabilirler. Bununla birlikte, sosyal kaygı bozukluğu olan çoğu insan birden fazla sosyal durumdan korkmaktadır. Sıklıkla endişe uyandıran diğer durumlar şöyle sıralanabilir:

• Başkalarının önünde yeme veya içme
• Yazmak veya başkalarının önünde çalışmak
• İlgi merkezi olmak
• İnsanlarla etkileşim kurmak, partide kalmak veya partilere gitmek
• Soru sormak veya gruplar halinde rapor vermek
• Genel tuvaletleri kullanmak
• Telefonda konuşmak

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), panik bozukluk, obsesif kompülsif bozukluk ve depresyon gibi diğer zihinsel hastalıklarla bağlantılı olabilir. Aslında toplumsal anksiyete bozukluğu olan birçok kişi, sosyal kaygı belirtileri nedeniyle değil, bu bozukluklarla ilgili olarak doktora görünürler.

Bilgi 1: Sosyal Kaygı Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olan birçok kişi “yanlış bir şey” olduğunun farkındadır; ne var ki duygularını bir hastalık işareti olarak tanımaz ve bilmez. Yani çoğu zaman duygularının farkında değillerdir. Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) nun belirtileri şöyle sıralanbilir:

• Toplumsal koşullarda yoğun kaygı sosyal durumlardan kaçınma
• Kafa karışıklığı, kalbin hızlı hızlı atması, terleme, sallanma, kızarma, kas gerginliği, mide bulantısı ve ishal gibi anksiyetenin fiziksel belirtileri…
• Bu bozukluğu olan çocuklar, ağlayarak, bir ebeveyne yapışarak veya agresif davranarak kaygılarını ifade edebilirler.

Bilgi 2: Sosyal Kaygı Bozukluğu Ne Sıklıkta Yaşanır?

Depresyon ve alkol bağımlılığından sonra, Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), anksiyete bozukluğunun ikinci en yaygın türüdür (belirli fobilerden sonra) ve Türkiye’de üçüncü en yaygın zihinsel bozukluktur. Türkiye’de yaklaşık 10 milyon insan Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) yaşıyor. Bozukluk sıklıkla ergenlik çağında veya erken erişkinlikte ortaya çıkar; ancak erken çocukluk dönemi de dahil olmak üzere herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.

Bilgi 3: Sosyal Kaygı Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?

Bilinen tek bir sosyal kaygı bozukluğu nedeni mevcut değildir; zaten yapılan araştırmalar, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin, sosyal fobi gelişiminde rol oynayabileceğini göstermektedir.

Sosyal Fobinin Biyolojik Nedenleri:

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) nun şu anda duygu durumunu düzenleyen beyin devrelerinin anormal çalışması sonucu oluştuğu düşünülüyor. Araştırmacılar, beynin “savaş veya kaç” tepki merkezi ile ilişkili olduğunu düşünmektedir. Genetik faktörler de katkıda bulunabilir, zira sosyal fobinin birinci dereceden bir akrabada (ebeveyn, kardeş veya çocuk) mevcut olması daha olası olabilir.

Sosyal Fobinin Psikolojik Nedenleri:

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) geçmişte, “akranları tarafından zorbalığa uğramak ya da ihmal edilip önemsenmemek” gibi mahcup edici veya aşağılayıcı sosyal deneyimlerden kaynaklanıyor olabilir.

Sosyal Fobinin Çevresel Nedenleri:

Sosyal kaygı bozukluğu olan insanlar, başkalarının davranışlarını sürekli gözlemler. Ayrıca kendi davranışlarından ötürü başkasına ne olduğunu (gülmek veya eğlenmek gibi) inceleyerek korkularını geliştirebilir. Bu duruma aşırı empatik davranmak ismini verebiliriz. Ayrıca, aileleri tarafından korunan veya aşırı korunan çocuklar normal gelişimlerinin bir parçası olarak iyi sosyal beceriler öğrenemezler, bu durum da sosyal fobiyi tetikler.

Bilgi 4: Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi) Nasıl Teşhis Edilir?

Üzerinizde Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) nun semptomları (belirtileri) varsa, doktor tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorar. Sizi fiziksel bir sınava alıp sosyal fobik olup olmadığınızı değerlendirmeye başlar.

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi)nu spesifik olarak teşhis etmek için herhangi bir laboratuvar testi yoktur. Ne var ki doktor semptomların fiziksel bir hastalığın belirtisi olmadığından emin olmak için size çeşitli testler uygulayabilir.

• Herhangi bir fiziksel hastalık bulunamazsa, sosyal fobiyi teşhis etmek ve tedavi etmek için özel olarak eğitilmiş bir psikiyatr, psikolog veya başka bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirilebilirsiniz. Psikiyatrlar ve psikologlar, anksiyete bozukluğu hakkında bir kişiyi değerlendirmek için özel olarak tasarlanmış görüşme ve değerlendirme araçlarını kullanırlar.

Doktor, sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) teşhisini, belirtilerin yoğunluğunun ve süresinin raporlanmasına göre koyar. Daha sonra doktor, belirtilerin ve işlev bozukluğunun derecesinin Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) nu gösterip göstermediğini belirler.

Bilgi 5: Sosyal Kaygı Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) için, mevcut en etkili tedavi, bilişsel davranışçı terapi (BDT) ‘dir. İlaç tedavisi, Sosyal anksiyete bozukluğunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için kullanılabilir, böylece BDT daha etkili olur. Bazen ilaçlar tek başına da kullanılabilir.

• Bilişsel Davranışçı Terapi: BDT’nin amacı, kişinin düşüncelerini daha akılcı bir şekilde yönlendirmek ve kişinin “bir zamanlar” endişe yaratan durumlardan kaçınmayı durdurmasına yardımcı olmaktır.

BDT denilen terapi yöntemi, insanlara kaygı belirtilerini tetikleyen durumlara farklı tepki vermelerini öğretir. Terapi, “sistematik duyarsızlaştırma” veya korkulan duruma “maruz bırakma” içerebilir.

Sistematik duyarsızlaştırma ile, kişi korkutucu durumu hayal eder ve terapistin ofisi gibi güvenli ve rahat bir ortamda korkuları ile çalışır. Gerçek hayatta maruz kalma yönteminde ise, kişi duruma yavaş yavaş, ancak terapistin desteğiyle alışır.

Bilgi 6: Sosyal Kaygı Bozukluğunda Kullanılan İlaçlar Nelerdir?

Prozac veya Zoloft gibi seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanlar da dahil olmak üzere sosyal kaygı bozukluğunun tedavisinde kullanılan birkaç farklı ilaç türü vardır. Klonopin ve Ativan gibi benzodiazepinler adı verilen anti-anksiyete ilaçları; kalp rahatsızlıklarını tedavi etmek için sıklıkla kullanılan beta blokerler, titreme ve hızlı kalp atışı gibi bazı anksiyete belirtilerini en aza indirmek için de kullanılabilir.

Benlik saygısı ve sosyal becerilerin geliştirilmesi için danışmanlık ve derin nefes alma gibi rahatlama teknikleri, bir kişinin Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) ile başa çıkmasına yardımcı olabilir. Sosyal beceriler, grup temelli olarak (yani bir grup içerisinde) öğretilebilir.

Bilgi 7: Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi) Olan Kişilere Yönelik Tedavi Oranı Nedir?

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olanların çoğu genellikle tedavide iyi olur. Birçok kişi daha verimli yaşamlar geliştirir ve hayatın tadını çıkarır.

Sosyal Fobi ve Harika Bir Çözüm

Eğer sosyal fobiden gerçekten kurtulmak istiyorsanız aşağıdaki öneriyi mutlaka incelemelisiniz: